Wat is pijn?

Het woord “pijn” is afkomstig van het woord Poena, dat “straf” betekent.
De herkomst van dit woord duidt er op dat pijn lang opgevat is als een straf die men moet ondergaan.
Tegenwoordig nemen we geen genoegen meer met deze opvatting en zoeken we daarom naar realistische verklaringen voor pijn. Hoewel pijn zeker ook een nuttige functie kan hebben, zijn sommige pijnen volledig zinloos en schieten hun doel voorbij. Daarmee wordt de pijn zelf een probleem.
Willen we inhoud geven aan het woord “pijn” dan zouden we hieraan een definitie kunnen geven. Hoewel gevoelens en gewaarwordingen zich vaak niet laten omschrijven in één of enkele zinnen, zouden we er de volgende definitie aan kunnen geven. “Pijn is een onaangename zintuiglijke gewaarwording, die verband houdt met feitelijke of mogelijke weefselschade, of wordt beschreven in termen van weefselschade, aldus International Association for the Study of Pain (IASP).

Pijn is altijd subjectief en hangt mede af van individuele interpretatie en levenservaringen. Pijn is dus een emotionele gewaarwording, die veroorzaakt kan zijn door weefselschade (maar niet persé hoeft), en bovendien door ieder individu anders geïnterpreteerd wordt (subjectief, pijn wordt pas ervaren indien een drempel wordt overschreden). Dat pijn een onaangename zintuiglijke gewaarwording is weten we wel maar bijzonder is toch wel dat de factor “levenservaring” invloed heeft op deze gewaarwording. Met andere woorden: wat iemand heeft meegemaakt is blijkbaar van invloed op ons pijnsysteem en de mate waarin we pijn ervaren.

We hoeven waarschijnlijk niet uit te leggen dat pijn onplezierig is. Het woord ‘sensorisch’ betekent dat de pijn te maken heeft met een gevoel ergens in ons lichaam. Met emotionele ervaring wordt verwezen naar hoe wij de pijn ervaren, vaak negatief, maar soms ook positief als we bijvoorbeeld flink gesport hebben. In het laatste stuk van de definitie staat dat mensen ook pijn kunnen ervaren als er geen duidelijke afwijking zichtbaar is. Hierdoor zou de pijn “onverklaarbaar” zijn. Feit is en blijft: jij ervaart pijn en deze belemmert jou.

Waarom hebben we pijn?

Pijn heeft een belangrijke functie in het lichaam van ieder mens. Het waarschuwt ons bij (dreigende) schade aan ons lichaam. Pijn zorgt ervoor dat we maatregelen nemen en ervoor zorgen dat ons lichaam kan herstellen.
Hoe pijn werkt: als jij jouw teen stoot gaat er via het zenuwstelsel een signaal naar de hersenen, hier wordt pas het ‘label’ pijn gegeven. Met andere woorden, je voelt de pijn pas als het signaal in de hersenen ‘vertaald’ wordt naar pijn. De aandacht wordt dan naar de pijn verplaatst, waardoor je kunt zien wat er aan de hand is en wat je moet doen. Bijvoorbeeld koelen of naar het ziekenhuis gaan.

Werking pijnsysteem

Vaak denken mensen: hoe meer pijn, hoe meer schade en hoe meer pijnsignalen er worden verstuurd, hoe meer ik voel. Echter zit ons pijnsysteem zo niet in elkaar.

Een voetballer die tijdens de wedstrijd zijn pink breekt of arm kneust, merkt dit soms pas na de wedstrijd.
Pijn kan over de dag heen veranderen, terwijl de mate van bijvoorbeeld weefselbeschadiging gelijk blijft.
Een kleine verwonding kan zeer veel pijn geven. Denk maar aan de pijn als je jezelf snijdt aan een vel papier.
En het kan nog aparter: wel pijngewaarwording, maar helemaal geen schade! Er is een verhaal bekend van een man die schreeuwend van de pijn op de EHBO werd binnengebracht met een grote spijker van boven naar beneden door zijn voet. Bij het verwijderen van zijn schoen bleek dat de spijker precies tussen zijn tenen door was gegaan. Door het zien van de spijker in zijn voet, ervaarde de man pijn.
Mensen van wie een arm of been geamputeerd is, hebben vaak fantoompijn: ze voelen pijn in het lichaamsdeel dat er niet meer is.
Pijn voelen als je ziet dat iemand anders pijn heeft.

We kunnen dus stellen dat er geen 1-op-1 relatie is tussen de schade, het signaal en de pijngewaarwording. Hierbij zijn er veel verschillende factoren die een rol spelen. Het zenuwstelsel en de hersenen zijn niet puur een ‘doorgeefluik’ voor (pijn)signalen, maar oefenen zelf ook invloed uit op wat er wel en niet doorgelaten wordt. Je zou het zenuwstelsel en de hersenen als een soort poort kunnen zien, die kan openen om (pijn)signalen door te laten of kan sluiten om (pijn)signalen tegen te houden. Uit onderzoek blijkt dat het openen en sluiten beïnvloed kan worden door bijvoorbeeld aandacht of afleiding, gedrag, gedachten en emoties, vermoeidheid en medicijnen.

Wat pijn nog complexer maakt, is dat iedereen anders is en pijn op zijn eigen manier ervaart. Het is hierdoor moeilijk pijn te vergelijken of te meten. Dit komt ook doordat gedachten over pijn (bijvoorbeeld: ‘foute boel’ of ‘valt wel mee’), emoties (angst, frustratie) en ervaren controle (weten wat er gaat gebeuren of invloed uit kunnen oefenen) een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld voor een violist betekent een sneetje in zijn vinger iets heel anders dan voor een bouwvakker, doordat dit het viool spelen moeilijker maakt. Pijn is daardoor niet alleen iets lichamelijk voelen, ook een emotionele ervaring. Zoals gezegd spelen bij de pijnbeleving de hersenen een belangrijke rol. Hier worden ook onze emoties verwerkt. Sterker nog: in de hersenen wordt geen onderscheid gemaakt tussen lichamelijke en emotionele pijn. Hierbij spelen veelal dezelfde netwerken een rol. Mensen kunnen dus letterlijk ziek zijn van verdriet of buikpijn hebben van angst.

Pijngedrag speelt ook een grote rol. Hiermee worden alle dingen bedoeld als reactie op de pijn. Bijvoorbeeld diep zuchten, tanden op elkaar bijten bij het tillen van een boodschappentas of juist iemand anders vragen om dit voor je te doen, meteen stoppen bij het eerste pijntje en steeds inactiever worden of juist doorgaan tot je echt niet meer kan. Pijngedrag hangt niet alleen af van de mate van pijn, maar ook van iemands persoonlijkheid of reacties vanuit de omgeving. Sommige gedragingen zijn helpend en zorgen dat op lange termijn de pijn niet toeneemt, andere gedragingen zijn juist onhandig en – hoewel ze op korte termijn vaak pijn verminderend zijn – zorgen ze op lange termijn voor meer pijn.

Andere klachten naast pijn

Wanneer het stresssysteem ontregelt of gevoeliger wordt, kun je daar klachten van krijgen zoals angstig of depressief worden, gespannen voelen of niet meer kunnen ontspannen, een onrustig of gejaagd, gevoel niet veel kunnen hebben, gestrest worden van iets waar u voorheen niet mee zou zitten of slaapproblemen.

Ook kan het zijn dat jou weerstand omlaag gaat en jij bevattelijker bent voor infecties en dus ook sneller echt ziek wordt. Klachten die voortkomen uit een verhoogde immuun gevoeligheid zijn dan ook algehele malaise (niet lekker voelen), vermoeidheid en specifiek de intolerantie voor inspanning, geen zin en depressieve gevoelens (“laat mij maar in bed liggen-gevoel”), wat natuurlijk heel handig is als je echt ziek bent, maar niet als dat eigenlijk niet meer is.

Laat dit duidelijk maken dat pijn dus zeer gecompliceerd is en dat het nare gevolgen heeft op de langer termijn. Met hypnotherapie kunnen wij ZEKER de pijn verminderen en de pijnbeleving waarmee wij de lange termijn schade kunnen beperken of zelfs voorkomen.

Welke pijn je ook ervaart, wij kunnen er samen voor zorgen dat de pijn minder wordt, misschien zelfs wel weg gaat. Dit kan door Hypnotherapie en ook door Reiki of een Healing te geven, wat voor jou het beste past.